Cimitirul Vesel: de ‘vrolijke begraafplaats’

In het noorden van Roemenië ligt een heel bijzondere begraafplaats. De inwoners van het dorpje Sapânta laten daar zien dat ze niet bang zijn voor de dood. De graven zijn er kleurrijk en voorzien van vrolijke gedichten die vertellen wie er begraven ligt.

Voor de Roemeense plattelandsbewoner is de dood niet iets om bang voor te zijn, maar een poort naar de eeuwigheid en de eeuwige rust. In het noorden van Roemenië, tegen de Oekraïnse grens ligt het dorp Sapânta. Hier geeft de Cimitirul Vesel, de vrolijke begraafplaats, deze levensvisie op bijzondere wijze weer. De begraafplaats is beroemd vanwege zijn gekleurde graven. Hier vertellen teksten en schilderingen op originele en poëtische wijze over de doden en hun leven.

Patras

Dat is allemaal te danken aan Stan Ioan Patras, een lokale houtsnijder die het vak had geleerd van zijn vader. Al op zijn veertiende begon hij met het maken van kruisen. In 1935 begon de toen 27-jarige Patras met het schrijven van grafschriften op de kruisen. Binnen een jaar perfectioneerde hij zijn stijl met reliëfs in de vrolijke, kenmerkende kleuren zoals ze er nu nog steeds staan.

Bonte verhalen

Cimitirul Vesel is beroemd vanwege de eenvoudige, bonte schilderingen op de grafzerken die over het leven vertellen van degene die er begraven ligt. Zo komt het hele dorp voorbij in afgebeelde beroepen, maar ook in typische kenmerken of de oorzaak van het overlijden. De boer, de huisvrouw, de koopman, de dokter, de muzikant, de leerling en natuurlijk de lokale dronkenlap. De hoofdkleur blauw, door kenners inmiddels Sapânta-blauw genoemd, staat voor hoop.

Vrolijke teksten

Als de schilderingen het levensverhaal nog niet duidelijk genoeg maken, dan zijn er altijd nog de teksten op de graven die verduidelijking bieden. Ze lijken geschreven vanuit de overledene en bevatten adviezen, vloeken of zelfs verontschuldigingen aan de nabestaanden. Inspiratiebron voor deze teksten is een wake die twee tot drie nachten duurt en die zo vrolijk mogelijk, drinkend en zingend wordt doorgebracht. De dood is immers een poort naar een betere plek en daar moet op gedronken worden…

Tekst: Hanneke de Jong