Waarom is een testament zo belangrijk?

Een stel besluit te gaan scheiden. En ongelukkigerwijs komt een van de twee echtelieden tijdens dat proces te overlijden. Nog geen scheiding, maar de beoogde ex is wettelijk wel erfgenaam. Droevige situatie en ook nog eens pijnlijk. Een testament kan dit soort onverwachte en nare situaties voorkomen.

“Eigenlijk moet je het zo zien: de basis van het erfrecht is bij wet geregeld. Maar voor alles wat afwijkt, moet je een testament maken”, zegt Lucienne van der Geld van Netwerk Notarissen. “Ook bij een voorgenomen scheiding dus, want de wet komt pas in actie nadat de scheiding een feit is. Maar ook tijdens het huwelijk, als alles koek en ei is, kun je heel goed in een testament laten opnemen wat je straks met je erfenis wilt. En daarin kun je prima allerlei noodclausules laten vastleggen.” De notaris heeft een geheimhoudingsplicht: die mag de partners dus niet informeren over de inhoud van de volstrekt individuele testamenten. Lucienne van der Geld: “Het gebeurt ook dat een van de partners er een relatie buiten het huwelijk op nahoudt en zijn of haar testament aan die situatie aanpast. Daarover zwijgen wij, omdat we dat verplicht zijn.”

Scenario’s

Vroeger trouwde je voor altijd. Er werd niet nagedacht over wat de gevolgen van een onverhoopte scheiding konden zijn. Volgens Lucienne van der Geld maken gescheiden mensen tegenwoordig vooral een testament als er kinderen in het spel zijn. Om te voorkomen dat de ex via de kinderen erft. “Zo’n echtscheidingstestament is best complex. De erfenis gaat naar de kinderen. Wanneer dan een kind overlijdt, komt het erfdeel niet bij de ex-partner en andere ouder van de kinderen terecht, maar bij de broers en zussen. De tweede trap heet dat in ons jargon. We houden de mensen die ons om advies vragen – of ze nu gescheiden zijn of niet – altijd een aantal scenario’s voor. Het is goed om te bedenken, wat er mogelijk kan gebeuren.”

Rust

Wacht niet tot je sterfbed met het opmaken van een testament. Het geeft rust wanneer je je zaakjes op tijd hebt geregeld. De wet van het erfrecht regelt de verdeling wel, maar je kunt voor heel rare verrassingen komen te staan. Want wie is er in de ogen van de wet erfgenaam? Een partner is dat bijvoorbeeld, als hij met je is getrouwd. Heb je ook nog kinderen, dan delen die mee, al moeten ze wachten tot de laatste ouder dood is. Is er geen echtgenoot of kinderen, dan gaat de erfenis naar bloedverwanten. Dus ook naar eventuele halfbroers of -zussen als ouders bijvoorbeeld hertrouwd zijn of al eerder getrouwd waren. Partners die niet getrouwd zijn, erven niet van elkaar, tenzij dat per testament is geregeld.

Erfbelasting

De erfbelasting is misschien wel het belangrijkste motief voor een testament. Ook voor getrouwde mensen met kinderen. “Vroeger gold het testament voor de langstlevende. Maar in mijn eigen testament gaat mijn nalatenschap niet eerst naar mijn vader en dan pas naar mijn broers”, zegt Lucienne van der Geld. “En mijn vader is het daar van harte mee eens. Want dan betaal je twee of misschien wel drie keer belasting over je erfenis. Die fiscale aspecten wegen zwaar.”

Tekst: Rien van der Steen